Fatih Sultan Vakıf Üniversitesi Yazma Eserler Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde Muhammet Çelik moderatörlüğünde 22.12.2021 tarihinde başlayan, İslami literatürde telif kavramı ve telif türlerinin tasnifi ile eserlerin birbirleriyle bağlantıları hakkında oluşturulmuş, Mısırlı mütefekkir Kemâl Arafât Nebhân’a ait hacimli bir metin olan Abkariyyetü’t-te’lifi’l-Arabî: Alakatü’n-nusûs ve’l-ittisâlü’l-ilmî isimli kitabın takip edildiği “Yazma-Kitap Kültürü Metin Okumaları” programı kapsamındaki ilk okuma grubu, 33 hafta devam eden bir süreç sonunda 01.08.2022 tarihinde nihayete ermiştir.
Okumaların sürdüğü esnada FSMVÜ Yazma Eserler Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin, Katar Milli Kütüphanesi’yle birlikte düzenlediği Yazma Eser Çalışmaları Konferans Dizisi’nin ikincisinde, eserin müellifi Kemal Arafat Nebhan tarafından 13 Mart 2022’de "Types of Authorship and its Relations in Arab Heritage" başlığıyla çevrimiçi konferans gerçekleştirilmiştir.
Eserde Kemâl ‘Arafât Nebhân'ın diyagramatik ve şematik düşünme yapısı, eseri hazırlarken başka beşeri bilimlerle olan ilişkisinin yanı sıra çizdiği kavramsal çerçeve dikkat çekmektedir. Yazarın müslüman dünyada üretilen telif türlerini modern beşeri bilim nazariyeleriyle harmanlayarak bu alanda çığır açma iddiasında olduğundan söz edilebilir. Yazarın eserini telif ederken yazma eser literatürü için yeni terimler vaz etmesinin yanı sıra mevcut terimleri dönüştürme çabası göze çarpmaktadır.
Çalışmalarında sosyoloji, iletişim, bilgi bilim, dilbilim ve mantık gibi başka bilimlerden/disiplinlerden yararlandığı gözlemlenen ve kendi vaz ettiği الببليوجرافيا التكوينية terkibini İngilizceye «Genetical Bibliography» olarak tercüme eden Arafat, asıl metinden türeyen telifat için cenin halindeki canlının organlarının oluşması, doğması, büyümesi veya tohumun ekilmesi, dallanıp budaklanarak ağaç olması örneklerini vermektedir. Embriyoloj (علم الأجنة) ile analoji kurarak bu yeni oluşturduğu terimi zihinlere yaklaştırmaktadır.
Okuma grubu kapsamında Türkiye’de yürütülen yazma eser çalışmalarında bir metodolojik zemin oluşturması maksadıyla eserin çevirisinin yapılarak Türk okuruna kazandırılması üzerinde durulmuştur. Okuma grubunun başlangıcından bitimine kadar her oturumda, kültür ve medeniyet tarihimizin haritasını çıkarmak ve bu alanda çalışmak isteyenler için bir fırsat oluşturmak hedefiyle katılımcıların akademik birikimleri ve alana dair görüşleri paylaşılmıştır. Tüm katılımcılarımıza teşekkür ederiz.
Metin: Oğuz Arif Demir
