Güncel Kodikoloji Çalışmaları: Saraybosna, Ahmed Zildzic (07.10.2023)
FSM Yazma Eserler Merkezi tarafından düzenlenen “Güncel Kodikoloji Çalışmaları: Saraybosna” adlı programda Saraybosna’daki yazma eser çalışmaları ve koleksiyonları ele alınmıştır. Ahmed Zildzic’in sunumuyla gerçekleşen programın moderatörlüğünü ise Kadir Turgut üstlenmiştir.
Program Kadir Turgut’un kodikoloji ve yazma eser çalışmaları üzerine yapmış olduğu giriş konuşmasıyla başlamıştır. Turgut, konuşmasının devamında Ahmed Zildzic’i takdim etmiş ve çalışmalarına dikkat çekmiştir.
Ahmed Zildzic konuşmasına Yugoslavya döneminde yapılan tarih araştırmalarından bahsederek başlamıştır. Ardından Saraybosna’da Osmanlı Tarihi çalışmalarını ele almıştır. Zildzic 1950’de bu çalışmaların daha iyi şartlarda yapılabilmesi adına iki kurumun kurulduğunu belirtmiştir. Kurulan kurumlardan Şarkiyat Enstitüsü araştırmacının çalışmalarına kaynaklık eden kuruluşlardan biri olduğunu ifade etmiştir.
Zildzic sunumu sırasında Bosna Hersek’te önemli miktarda yazma eser bulunduğuna vurgu yapmıştır. Burada belli başlı yazma eser kütüphanelerinin kurulduğunu ve bunlardan en önemlisinin ve en çok kaynak barındıranın ise Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi olduğunu belirtmiştir. Bu kütüphanede bulunan yazma eserlerin Arapça, Farsça ve Türkçe olduklarını ifade etmiştir. Bunun yanı sıra Saraybosna dışında Mostar, Travnik ve Banya Luka’da da küçük koleksiyonların bulunduğunu da eklemiştir. Bosna Hersek’teki bazı ailelerin ellerinde de aile büyüklerinden kalan yazmaların olduğunu ve bu yazmaların korumasını ise ailelerin kendilerinin üstlendiğini aktarmıştır.
Zildzic konuşmasının devamında Bosna Hersek savaşı sırasında yazma eserlerin önemli oranda yakıldığını da ifade etmiştir. Bu duruma örnek olarak gösterdiği Şarkiyat Enstitüsü’nde yaklaşık beş bin adet yazma eserin yakılarak yok edildiğini aktaran Zildzic, bu yazmaların yanı sıra Saraybosna Vilayet Arşivi’nin belgelerinin de savaş sırasında yok edildiğini dile getirmiştir.
Zildzic’in sunumunda ele alınan konulardan bir diğeri ise Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’ndeki yazma eserler olmuştur. Adı geçen kütüphanede yaklaşık yirmi bin cilt yazmanın bulunduğunu belirten Zildzic, bu eserlerin kataloglandığını ve hepsinin dijital ortama aktarıldığını da ifade etmiştir. Bosna Hersek savaşı sırasında bu kütüphanedeki yazmaların korunması için büyük bir çaba sarf edildiğini de dile getirmiştir. Savaştan sonraki dönemde kataloglama çalışmasının da hızlı bir biçimde gerçekleştirildiğini belirtmiştir.
Buna ek olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’ndeki yazma eserlerle ilgili yapmış olduğu çalışmalarda yazmalardaki mühürlerle eserlerin nereye ve kime ait olduğunun belirlenebileceğini de vurgulamıştır.
Konuşmasını görsel örneklerle destekleyen Zildzic, yazma eserler üzerine yapılan incelemeler ve kataloglama çalışmalarının akademik çalışmalara getirdiği yenilikleri ve kolaylıkları da göstererek faydalı ve ufuk açıcı bir sunum gerçekleştirmiştir.
